لوازم غذاخوری یک کلمه‌ی مهم بوده و برای آماده کردن یا مدیریت غذاها و نوشیدنی‌ها به کار می‌رود. این کلمه از واژه‌ی عمومی «وسایل آشپزی» آمده و اغلب از پلاستیک، آلومینیوم و یا از فولاد ساخته شده است. اما مشکل در اینجاست که وسایل پلاستیکی عمر کوتاهی دارند و بهراحتی از بین میروند و در محیط پراکنده میشوند. درنتیجه آلودگی زیستی را افزایش میدهند. استفاده از وسایل پلاستیکی آشپزخانه باعث شده است که دورریزی آنها نیز بیشتر شود و به آلودگی محل زندگیمان بینجامد. رایج‌ترین مثال‌هایی از این دست وسایل که بیشتر از بقیه دور ریخته میشوند، شامل: چنگال، فنجان‌های پلاستیکی، بشقاب‌ها و بطریها هستند. در این مقاله روی اثرات و آلودگی وسایل پلاستیکی آشپزخانه که بر روی محیطزیست دارد و راهحل‌های ممکن آن بحث می‌کنیم:
تاثیر محیطی وسایل پلاستیکی
۱) آلودگی رودخانه‌ها و راه‌های آبی Pollution of Waterways: بسیاری از مردم فست فود خود را در پلاستیک بستهبندی کرده و عرضه می‌کنند، چون دور ریختن آن کار آسان‌تری است. تمام ظروف غذای پلاستیکی، بطریها، چنگال و قاشق‌ها برای مصرفکننده فراهم شده و او میتواند هر چیزی را که نمیخواهد دور بریزد. بیشتر از نصف پلاستیک‌های استفادهشده بدون در نظر گرفتن بازیافت طولانیمدت آن و یا کاربردهای مهم دیگر دور ریخته میشوند. اینکار اشتباه به آلودگی مسیرهای آبی، مثل: اقیانوسها، رودخانه‌ها و دریاها منجر می‌شود و عمل بدتری که ما مرتکبش میشویم این است که از همین مسیرها بهعنوان منابع اصلی و یکسان برای آشامیدن حیوانات اهلی، فعالیت‌های صنعتی و آب خوراکی خود استفاده می‌کنیم.
۲) به خطر انداختن زندگی حیوانات Endangers wildlife: وسایل پلاستیکی تقریباً همه جا کاربرد دارند. چه در محیط کار در اداره و یا جلسه باشید و چه مشغول فعالیت‌های خارج از منزل، مثل بازی با دوستانتان باشید. اما شما می‌توانید بهجای استفاده از وسایل پلاستیکی با خودتان غذای خانگی بیاورید و با اینکار از هزینه‌ی اضافی نیز خودداری کنید. البته می‌توانید از بیرون هم غذای آماده تهیه کنید که راحت‌تر باشید. این نوع غذاها در ظرفهای پلاستیکی بستهبندیشده و با قاشق، چنگال و بشقاب پلاستیکی سرو میشوند. درنهایت این پلاستیک‌ها را برای استفادهی مجدد نمیشوئید و حتی آنها را به منزل بازنمیگردانید، در همان پارک که حیواناتی نیز در آن زندگی می‌کنند دور میریزید. حیوانات وحشی از موادی که شما دور ریختها‌ید تغذیه کرده و آنها را با غذا اشتباه می‌گیرند. احتمالاً در گلویشان گیر کرده و آنها را خفه می‌کند یا سبب جراحت شدید بدن یا حتی مرگشان می‌شود. مصرف پلاستیک‌ها میتواند معده‌ی حیوانات را مسدود کرده و منجر به آسیب و مرگ آنها شود. بعضی از پلاستیک‌ها شامل مواد شیمیایی آلوده بوده که مصرف آن مواد در پارک‌ها توسط حیواناتی که همه چیز میخورند منجر به از بین رفتن این گونههای جانوری، مانند: شیر، پلنگ، گربه و یوزپلنگ وحشی می‌شود، چون این حیوانات اغلب از پلاستیک استفاده می‌کنند.
۳) تولید بیشتر کربن High carbon footprint: وسایل پلاستیکی تأثیرات زیادی حتی قبل از ورود به بازار می‌گذارند. این به خاطر آن است که انرژی و کربن زیادی که در زمان تولیدشان وجود نداشته، از خود آزاد می‌کنند که باعث افزایش دما و حرارت کره‌ی زمین و ورود کربن به اتمسفر می‌شود. این کربن که در فرم کربن دی اکسید وجود دارد با گازهای گلخانه‌ای، مثل متان ترکیب شده و سبب تغییرات شدید آبوهوایی می‌گردد.
۴) انقراض گونههای دریایی Extinction of marine species: وجود وسایل پلاستیکی در آب، یعنی ایجاد مشکل و دردسر برای گونهها و حیوانات دریایی؛ زندگی این گونههای مختلف در دریا به جریان هوایی که از اتمسفر می‌آید و به دریا وارد می‌شود وابسته است. آلودگی پلاستیک‌ها سطح آب را می‌پوشاند و به نفوذناپذیرشدن هوا به داخل آب منجر می‌شود. علاوهبرآن، بعضی از این وسایل پلاستیکی کوچک، مثل: قاشق‌ها و چنگال‌ها به داخل شکم آنها می‌رود، چون این گونههای دریایی اشیاء را با غذا اشتباه می‌گیرند و سبب مرگشان می‌شود. ماهی‌ها نیز به دور برخی از این وسایل پیچ خورده و سبب خفگیشان می‌شود. به این دلایل است که این مورد میتواند خطر مرگ را برای حیوانات دریایی به همراه داشته باشد. حتی ذره‌های کوچک شکستهشده که توسط حیوانات خورده میشوند سبب تغییراتی در چرخه‌ی غذایی آنها شده و روند عملیات گوارشی آنها را مختل می‌سازد.
۵) از بین بردن محیطزیست Degradation of the environment: بیشتر مواد شیمیایی آزادشده در طول تولید، پلاستیک‌هایی مثل: وینیل کلراید و بنزنها، کارسینوژنیک و نوروتوکسیک‌ها هستند. استفادهی بیشتر از این پلاستیک‌ها باعث دورریختگی بیشتر و درنهایت به پرشدن محل‌های دفن زباله منجر می‌گردد. نداشتن اطلاعات دقیق و کافی برای چگونگی استفاده و یا حتی عدم استفاده از وسایل پلاستیکی میتواند به پخش و گستردگی این پلاستیک‌ها در خیابان‌ها و کثیفی محیطزیست منجر شود.
۶) آلودگی هوا Air pollution: گاهی اوقات بعضی از افراد پسماند‌های پلاستیکی را می‌سوزانند و این سبب می‌شود مواد سمی به اتمسفر وارد شود. این مواد سمی با همان هوا که گونهها، گیاهان و حیوانات از آن استنشاق می‌کنند ترکیب می‌شود. درصورتیکه انسان‌ها به مدت طولانی در معرض این ترکیب قرار بگیرند به بیماری‌های تنفسی منجر می‌شود و درنهایت شیوع سرطان را بالا می‌برد.
۷) خطر پلاستیک‌ها Plastic menace: پلاستیک‌ها به آرامی کل سطح زمین را می‌پوشانند. آنها در همهجای کره‌ی زمین پراکنده شده و به خطر پلاستیکی جهانی تبدیل شدهاند. حتی زمین‌های کشاورزی نیز تحت تأثیر قرار گرفتهاند و از ۳۰۰ سال پیش در معرض نابودی هستند، چرا که مسیرهای آبی توسط پلاستیک‌ها پوشانده شدهاند؛ این موارد گزارش شده و عکس‌هایی نیز از این صحنه‌ها موجود است که پلاستیک‌ها روی آب شناور بوده و سطح عظیمی از آنها را پوشاندهاند. حتی گاهی نمیتوان درست تشخیص داد که زیر این پلاستیک‌ها آب جاری است و یا منطقهای خشک است. بستر دریا به محل دفن زباله‌های پلاستیکی تبدیل شده است و حتی بدتر از آن این است که این پلاستیک‌ها تا کوه اورست که بلندترین کوه جهان است نیز روی هم انباشته شدهاند. پلاستیک‌ها در جزیره‌ی هندرسون در اقیانوس اطلس یافت میشوند. با تحقیقات و آزمایشاتی که دانشمندان در قاره‌ی قطب جنوب انجام دادهاند؛ در این قاره که شرایط آبوهوایی از زندگی بشر حمایت نمیکند نیز پلاستیک‌های بسیاری یافت شده است.
۸) سلامت بشر را به خطر می‌اندازد Harmful to the health of humans: خطر سنگ کلیه، سرطان سینه، سرطان کبد، کاهش تعداد اسپرم‌ها و عدم تعادل هورمونی در بانوان همه و همه از مصارف روزانهی مواد پلاستیکی هستند. خوردن وعده‌های غذایی داغ در پلاستیک میتواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را چه در کودکان و چه در بزرگسالان افزایش دهد، چون این پلاستیک‌ها سبب افزایش دما یا حرارت مواد سمی، مثل: دیوکسین، بیفینیل A و فتالات شده که این مواد از پلاستیک‌ها آزاد میشوند. و شما آنها را با غذای داغ مصرف می‌کنید.
راه حل‌های ظرفهای پلاستیکی
۱) از ظرفهای فلزی چند بار مصرف استفاده کنید: این راحت‌ترین راه برای مقابله با استفاده از پلاستیکهاست. مخصوصاً برای مصارف خانگی و در رستوران‌ها کاربرد دارد. این ظروف حتی با شستن معمولی تمیز میشوند و این یعنی هیچ دورریختگی وجود ندارد. این نوع ظروف دوام و عمر بیشتری داشته، درحالیکه همان کاربرد پلاستیک‌ها را دنبال می‌کنند.
۲)استفاده از وسایل کمپوست: وسایل فلزی یک جایگزین خوب برای پلاستیک‌ها هستند، اما مضراتی نیز دارند. مخصوصاً برای مهمانی‌های بزرگ و باشکوه، هزینه‌ی فرد بسیار زیاد می‌شود. در بعضی موارد ظرفهای کمپوست یک جایگزین عالی هستند؛ این ظروف قابل تجزیه‌ی زیستی بوده و بنابراین در محل‌های دفن زباله با مواد ارگانیک دیگر برای بازیافت فرستاده میشوند.
۳) بازیافت: یک روش صحیح دورریزی پلاستیک‌ها بعد از استفاده است، همینطور باید از جمعآوری و بازیافت در صنایع اطمینان حاصل کنیم. بازیافت میتواند در خانه نیز صورت بگیرد. با تمیزکردن ظروف پلاستیکی یا جعبه‌هایی که قبلاً استفاده کردهاید؛ شما می‌توانید آنها را دوباره و دوباره موردمصرف قرار دهید.
۴) صرفنظر کردن از استفادهی پلاستیک‌ها بهتنهایی: بعضی از رستوران‌ها بشقاب‌های پلاستیکی را خریداری کرده و فقط از پلاستیک‌های یکبار مصرف و دورریختنی استفاده می‌کنند. این رستوران‌ها غذاها و نوشیدنی‌ها را در ظروف پلاستیکی قرار میدهند، بنابراین باعث هدر رفتن پلاستیک میشوند و دورریختگی آنها را افزایش میدهند که اثر آن روی محیطزیست مشاهده می‌شود. اگر چه ظروف فلزی یا بامبو که در فروشگاه‌ها موجود است، جایگزین مناسبی برای ظروف پلاستیکی هستند.
۵) استفاده از ظروف خوراکی: کارخانه‌های bakey ظروف خوردنی، مواد قابل خوراکی مثل قاشق تولید می‌کنند و شعار آنها این است که آینده نیز خوردنی است. هدف آنها جذاب و دیدنی است. آنها این ظروف را از گندم و برنج درست می‌کنند، بنابراین آنها اهداف خاصی را دنبال کرده که می‌توانند قابلخوردن برای انسان یا حیوان باشند. علاوهبرآن، هیچ گزارشی بهعنوان تهدید بر روی سلامت انسان توسط این نوع ظروف داده نشده، بنابراین مصرف پلاستیک، دورریختگی آن و آلودگی وابسته به آن را کاهش می‌دهد.
۶) بطری‌های آب چند بار مصرف استفاده کنید: میزان بطری‌های پلاستیکی در محیطزیست افزایش داشته است که به سبب خرید روزانهی آب از مغازه‌ها و فروشگاه‌ها بوده و باعث افزایش دورریختگی این نوع بطریها می‌شود. یک راه برای کاهش این موضوع استفادهی مجدد از بطری‌های آب می‌باشد. مردم باید به این رویه عادت کنند که با خودشان از منزل آب آورده و از بطری‌های چند بار مصرف استفاده کنند تا از خرید مجدد این بطریها خودداری کرده و بهاینترتیب آلودگی به وجود آمده از پلاستیک را کاهش دهند.
۷) ظرف خودتان را حمل کنید: آن‌هایی که طرفدار خوردن غذای بیرون هستند و یا در اداره و محل کار خود غذا میخورند باید با خود قاشق، چنگال، ظرفهای قابل حمل غذا و لیوان از منزل بیاورند. اینکار به آنها کمک می‌کند تا مصرف پلاستیک و درنتیجه دورریختن ظروف پلاستیکی را کمتر کنند. این موضوع بهخصوص برای قاشق و چنگال‌های پلاستیکی صدق می‌کند.
